Rosyjskie rezerwy są rozproszone we wszystkich regionach kraju. Różnią się od parków narodowych w Rosji stopniem ochrony terytorium i innymi zasadami postępowania w obwodzie. Odbywa się to w celu zachowania przyrody w jej pierwotnym stanie lub umożliwienia regeneracji obszaru po negatywnym wpływie człowieka.
Flora i fauna w rezerwatach jest tradycyjnie bogata w liczne gatunki. Często pojedyncze okazy mają ograniczony obszar dystrybucji lub są wymienione jako zagrożone. Niektóre obszary przyrodnicze nie są łatwo dostępne, a odwiedzanie innych jest całkowicie zabronione. Jednak na bieżąco prowadzone są prace badawcze i obserwacje terenu. Ponad 30 rezerwatów w Rosji sklasyfikowano jako rezerwaty biosfery.
Najsłynniejsze rezerwaty przyrody w Rosji
Kronotski
Znajduje się na wschodzie Półwyspu Kamczatka. Założony w 1934 roku ma powierzchnię ponad miliona hektarów, z czego większość pokryta jest kamienną brzozą. Atrakcje: jedyne w Eurazji pole z gejzerami (6 km²), jedno z największych na świecie ze źródłami termalnymi, misami błotnymi, miniwulkanami i wodospadami; tytułowy aktywny wulkan i jezioro; pełen wdzięku gaj jodłowy.
Ałtajski
Powstał w 1932 r. i nie miał stałego statusu ochronnego. Rezerwat biosfery znajduje się na obszarze nazwanym przez UNESCO „Złotymi Górami Ałtaju”. Obszar wynosi 881 tys. ha, co zajmuje prawie 10% powierzchni republiki. Granice wyznaczają pasma górskie. Pomimo tego, że teraz obserwuje się tu specjalny reżim, wystrzeliwanie rakiet z Bajkonuru, a raczej rozdzielenie etapów znacząco wpływa na zanieczyszczenie lokalnego środowiska.
Barguzinski
Nazwa rezerwatu biosfery pochodzi od żyjącego tu gatunku sobola. Lokalizacja - Republika Buriacji, a łączna powierzchnia - 374 tys. ha. Założony w 1916 r. Jest to najstarszy rezerwat w Rosji. Ekologiczna trasa turystyczna została poprowadzona przez dolinę rzeki Shumilikha, aż do jeziora Bajkał. Pozwala zobaczyć całą różnorodność rzeźby: od wydm po alpejskie jeziora, a także płynną zmianę roślinności.
Wyspa Wrangla
Należy do Okręgu Autonomicznego Czukotki i zajmuje powierzchnię 2225 tys. ha. Istnieje od 1976 r., kiedy to został zreorganizowany z rezerwatu i objął terytorium Wyspy Herolda. Wizyty są ściśle ograniczone i należy uzyskać zgodę. Niewielu szczęśliwców może poruszać się po rezerwacie pojazdami terenowymi lub pieszo. Zwiedzanie: dom w lagunie Popowa, starożytny obóz Eskimosów, góra Perkatkun.
Filary
Położony w pobliżu Krasnojarska. Swój obecny status otrzymał w 1925 roku. O nazwie w dużej mierze decyduje rzeźba terenu: na powierzchni 47 tysięcy hektarów wszędzie pojawiają się formacje skalne i klify o wysokości stu metrów. Są też głównym powodem, dla którego przyjeżdżają tu turyści. Większość filarów ma nazwy: „Sęp”, „Dziadek”, „Pióra”. Innym ważnym miejscem jest Schronisko Doktora Aibolita, w którym karmione są zwierzęta.
Dalekowschodni Marine
Jest częścią Terytorium Primorskiego od 1978 roku. Powierzchnia wynosi 64 tys. hektarów, a prawie całość to obszar wodny Zatoki Piotra Wielkiego – największej na Morzu Japońskim. Rezerwat podzielony jest na trzy sekcje: całkowicie zamknięty, gdzie prowadzone są badania, oraz turystyczny z hotelem i muzeum. Turystów przyciąga możliwość robienia zdjęć na głębokości oraz możliwość obserwowania gniazdowania ptaków.
Darwin
Znajduje się w regionach Wołogdy i Jarosławia. Założona w 1945 roku, zajmuje powierzchnię ponad 112 tysięcy hektarów. Powodem jego pojawienia się jest potrzeba zrozumienia, w jaki sposób elektrownia wodna Rybinsk i jej zbiornik wpłynęły na lokalny charakter. Obserwatorzy ptaków są przyciągani do rezerwatu jako miejsca gniazdowania setek gatunków ptaków, zwłaszcza rybołowa. Na wybrzeżu sztucznego zbiornika znajdują się obiekty artystyczne. Są też miejsca do biwakowania.
Wielka Arktyka
Został założony w 1993 roku i zajmuje powierzchnię 4169 tysięcy hektarów, co czyni go największym rezerwatem przyrody w Rosji. Zajmuje wyspy, a także wybrzeże Oceanu Arktycznego w Taimyr. Wokół arktyczna pustynia z rzadkimi mchami i porostami. Istnieje wiele lemingów, a także polujących na nie drapieżników. Istnieje kilka rodzajów wycieczek, które przedstawiają miejscową ludność. Popularny jest rafting na Hutudzie-Bigi.
Karakuł
Pojawił się w 1919 r. i obecnie zajmuje 63 tys. ha w obwodach kamizjackim i wołodarskim regionu o tej samej nazwie. Zwiedzaniu rezerwatu towarzyszy jego personel. Prowadzą grupy na szlakach wodnych i pieszych, skupiając się na rzadkich okazach. Lepiej wybrać określone okresy wizyt, w zależności od zainteresowań: czas kwitnienia lotosów lub czas migracji ptaków.
Kaukaski
Znajduje się na terytorium Adygei, Terytorium Krasnodarskiego i Karaczajo-Czerkiesji. Został ogłoszony rezerwatem przyrody w 1924 roku. Powierzchnia wynosi 280 tysięcy hektarów, rzeźba jest mieszana, jest wiele nie tylko gór, ale także jaskiń. Wśród roślin szczególnie rzadkie są 20% gatunków. Atrakcje: gaj z liczącymi setki tysięcy lat cisami oraz kordon Laury z dużą ilością klatek plenerowych, w których trzymane są jelenie, żubry i lisy.
Putorański
Założona w 1988 roku w Tajmyrze. Zajmuje powierzchnię 1887 tys. ha. Najcenniejszym i chronionym gatunkiem jest owca gruboroga. Na zimę do rezerwatu przybywa renifer. Roślinność jest na różnych poziomach: od lasów-tundry po arktyczną pustynię z dużą ilością kamieni. Dzięki rzeźbieniu skalistych kanionów powstały dziesiątki wodospadów. Znajdują się one w różnych częściach rezerwatu i bardzo się od siebie różnią.
Prioksko-Terrasny
Swój obecny status otrzymał w 1945 roku. Znajduje się na 5 tysiącach hektarów w regionie moskiewskim. Najbardziej niezwykłym obiektem jest szkółka żubrów. Młode zwierzęta hoduje się tu nie tylko dla siebie, ale także dla innych regionów, zwiększając populację lub tworząc ją w niektórych miejscach od podstaw. Być może wkrótce przez teren rezerwatu przejdzie droga, co będzie dla niego katastrofalnym czynnikiem.
Peczora-Iliczski
Został utworzony na terytorium Perm w 1930 roku, aby nie tylko zachować strefę przyrodniczą, ale także zbadać historię regionu. Powierzchnia wynosi 721 tys. ha, która składa się z trzech reliefowych części, każda z własną roślinnością. Znajduje się tu muzeum podzielone na dwie ekspozycje - próbki fauny i zbiór lokalnej wiedzy. Wycieczka wodna wzdłuż Wołosnicy przybliża lokalne piękno i pozwala przejść się starożytnym szlakiem handlowym.
Shulgan-Tash
Zajmuje ponad 22 tysiące hektarów w Republice Baszkirii. W 1986 roku oddzielił się od dużego rezerwatu Baszkirów. Zabytek przyrody - Jaskinia Kapova, utworzona przez podziemną rzekę. Wewnątrz znajdują się trzy kondygnacje z rozgałęzionymi przejściami i korytarzami, starożytne rysunki na ścianach. Bogaty program turystyczny, muzeum, centrum informacji, jazda konna, wizyta w pasiece, szlak ekologiczny.
Kiwacz
Jego nazwa pochodzi od wodospadu i znajduje się w Karelii. Został założony w 1931 roku na powierzchni ponad 10 tysięcy hektarów, ale wokół znajduje się jeszcze jedna strefa chroniona. Na teren można dojechać w ramach grup wycieczkowych poruszających się po wcześniej ustalonej trasie. Najczęściej idą do wodospadu. Jednym z zadań rezerwatu jest zrozumienie, w jaki sposób turystyka kontrolowana wpływa na przyrodę i jak ten wpływ ograniczać.
Belogori
W obecnych granicach na terenie obwodu biełgorodzkiego istnieje od 1979 r., chociaż wcześniej istniała tu strefa buforowa. Powierzchnia to nieco ponad 2 tys. ha. Celem powstania jest zachowanie lasów dębowych położonych nad brzegami rzek. Zwiedzanie: muzeum przyrody, arboretum, stara posiadłość. W pobliskiej Borisovce znajduje się warsztat, w którym powstaje ceramika artystyczna.
Bogdinsko-Baskunchaksky
Istnieje od 1997 roku w regionie Astrachania na powierzchni 18,5 tys. ha. Najważniejszym obiektem przyrodniczym jest Baskunchak, słone, zamknięte jezioro.Flora nie jest zróżnicowana pod względem gatunkowym. Opracowano dwa szlaki turystyczne, w taki czy inny sposób połączone z lokalnymi jeziorami. Jedna z nich pozwala zapoznać się z unikalnym zjawiskiem - „śpiewającymi skałami”, które pojawiły się w wyniku erozji wietrznej.
Erzi
Powstał w 2000 roku w Inguszetii na powierzchni 5 tys. ha. Klimat tutaj bardzo zależy od wysokości: na wyżynach występują duże różnice temperatur. Zwiedzanie: wodospad Lezhginsky, gaj Armkhinskaya, w którym sztucznie rośnie sosna krymska, źródło lecznicze w pobliżu przełęczy Bisht, kompleks starożytnych świątyń i sanktuariów May-Lamsky o różnym stopniu zachowania.
Las Briański
Powstał w 1987 roku i zajmował powierzchnię 12 tysięcy hektarów. Przywieziono żubry, których populacja stopniowo się powiększała. Ponieważ w jednym miejscu spotkały się trzy strefy: lasy liściaste i tajga oraz stepy, towarzyszące im zwierzęta i rośliny są odpowiednie. Gości przyciąga obserwowanie ptaków, a także zabytki związane z partyzantami i okresem II wojny światowej.
Basegi
Rezerwat nosi nazwę grzbietu. Znajduje się na terytorium Perm na powierzchni prawie 38 tysięcy hektarów. Status został przyznany w 1982 roku, aby zachować część dziewiczej górskiej tajgi. Roślinność jest gęsta, ale niewymiarowa, przerzedzająca się na zboczach. Główną atrakcją są wartości odstające. Istnieją utwardzone trasy do raftingu po górskich rzekach. Zwiedzanie jest bezpłatne w ramach grup turystycznych oraz z przewodnikiem.
Bureinski
Zajmuje 358 tysięcy hektarów na terytorium Chabarowska. Rok założenia to 1987, chociaż granice zostały później skorygowane. W okresie istnienia rezerwatu zwiększono liczebność większości gatunków zwierząt. Charakterystycznym miejscem przyrodniczym jest grzbiet Dusse-Alin. Wytyczono trasę turystyczną, której podróż zajmie niecałe dwa tygodnie. Organizowany jest rafting po rzece Bureya, a także nurkowanie na głębokowodnych jeziorach.
Wiszerski
Nazwa została wybrana na cześć północnej rzeki Ural. Rezerwat pojawił się w 1991 roku i zajmował 241 tys. ha terytorium Permu. Od północy i południa ograniczają go jeszcze dwie strefy ochronne. Wybór tras turystycznych jest duży: zwiedzanie jaskiń, wspinanie się po górach, spływy po progach. Możesz także odwiedzić miejsca kultu ludu Mansów, zobaczyć starożytne miejsca, sanktuaria, malowidła naskalne.
Wołżsko-Kamski
W Tatarstanie chcieli stworzyć rezerwat na początku ubiegłego wieku, ale wszelkie formalności zakończyli dopiero w 1960 roku. Składa się z dwóch działek o łącznej powierzchni 10 tys. ha, ale oddalonych od siebie o 100 km. Terytorium należy do dolin Wołgi i Kamy. Ponadto tylko 10% gruntów nie jest pokrytych lasami. Znajduje się tu muzeum przyrody i arboretum z roślinami z różnych kontynentów. Są wycieczki do klasztoru Raifa.
Galicza Góra
Pojawił się w 1925 roku na powierzchni 230 hektarów w regionie Lipieck. To najmniejszy rezerwat przyrody w Rosji. Kilka wieków temu znajdował się tu posterunek strażniczy, a w pobliskiej skale osiadły kawki, stąd nazwa. Na turystów czeka ścieżka ekologiczna, muzeum, jeden z największych zielników na świecie oraz imponująca kolekcja bezkręgowców. Do wglądu udostępniane są klatki plenerowe z dzikimi zwierzętami, odbywa się pokaz sokoła imitujący polowanie.
Dagestan
Znajduje się w dzielnicach Tarumovsky i Buinaksky republiki na powierzchni 19 tysięcy hektarów. Został utworzony w 1987 roku w celu zachowania nienaruszalności szlaku migracyjnego ptaków i ochrony części Zatoki Kizlyar. Wśród mieszkańców wyróżniają się: różowe i kędzierzawe pelikany, a także flamingi. Wody przybrzeżne są bogate w roślinność, która rozwija się dzięki temperaturom, które rzadko spadają poniżej zera.
Daurski
Odnosi się do terytorium regionu Czyta. Istnieje od 1987 roku i zajmuje powierzchnię 45,8 tys. ha. Jest umownie podzielony na obszary zdominowane przez stepy lub jeziora. Trasy ekologiczne, które nie naruszają zasad stref chronionych, są przygotowywane w zależności od zainteresowań turystów: są wskazówki dla lubiących obserwować ptaki, kolejna wycieczka poświęcona jest lasowi wyspowemu, trzecia to przegląd granic naturalnych, pasma górskie i odstające.
Żygulewski
Istnieje sporadycznie od 1927 roku w regionie Samara. Od momentu powstania straciła część ziemi, obecnie jej powierzchnia wynosi 23 tys. ha. Wśród roślinności wyróżniają się górskie lasy sosnowe, a także występujący tylko tutaj wilczomlecz Zhiguli. Udało się odtworzyć populację dzików, choć ostatnio została prawie wytępiona. Rezerwat graniczy z Parkiem Narodowym Samarskaja Luka. Często łączy się je w jedną wycieczkę.
Kabardyno-bałkański
Znajduje się w obwodach czerekskim i sowieckim w republice o tej samej nazwie. Założony w 1976 roku zajmuje powierzchnię 82 tys. ha. Terytorium pokrywa sieć rzek, a także góry, w tym Dykh-tau o wysokości 5 tysięcy metrów. Specjalnie chronione zwierzęta obejmują wycieczki po Kaukazie, które mają różne kolory, oraz lamparty. Głównym celem turystycznym jest alpinizm i wszelkiego rodzaju podbiegi po przygotowanych ścieżkach.
Szeryfy kaługa
Rozciąga się na ponad 18,5 tys. ha. Graniczy z regionami Tula i Oryol. Zlecenie na jego stworzenie zostało podpisane w 1992 roku. Terytorium podzielone jest na sekcje południową i północną, między którymi jest luka nienależąca do rezerwatu - 12 km. Wokół - dodatkowa strefa bezpieczeństwa. Wewnątrz zajmują się przywracaniem liczby zwierząt różnych gatunków, głównie ssaków (55 gatunków).
Sichote-Alinski
Istnieje od lat 30. ubiegłego wieku na Terytorium Nadmorskim. Teren zmieniał się nie raz, obecnie wynosi około 401 tys. ha. Najrzadsze i najbardziej chronione zwierzęta to tygrys amurski i goral. Wszędzie przeważają lasy, rzeźbę terenu częściowo przecinają rzeki i dopływy. Występują różnice wysokości, co wpływa na klimat. Działa tu muzeum i centrum informacji, corocznie odbywają się wykłady i eko-obozy.
Dowódca
Założona na Kamczatce w 1993 roku. Powierzchnia wynosi 3648 tys. ha, z czego większość należy do obszaru morskiego. Przede wszystkim ochrony potrzebują ssaki morskie, których jest ok. 300 tys. osobników. Zatoka Komandor i odnalezione ślady wyprawy Beringa to ważne miejsca turystyczne. Są trasy na małe wyspy, głównym celem takich wycieczek jest obserwacja rzadkich gatunków.
Opukski
W obecnej formie istnieje na Krymie od 1998 roku i zajmuje powierzchnię nieco ponad półtora tysiąca hektarów. Płaska część rezerwatu płynnie przechodzi w przybrzeżną. Trzy szlaki turystyczne i związane z nimi wycieczki zostały wytyczone i starannie zaprojektowane. Jednak teraz dostęp do terytorium można uzyskać tylko w towarzystwie eskorty spośród personelu do celów badawczych.
Kuryl
Utworzony w 1984 roku na Sachalinie. Zajmuje powierzchnię około 65 tysięcy hektarów i znajduje się na wyspach grzbietu Kurylskiego. Szczególnie ważne obiekty przyrodnicze: jezioro Kipyushchie, którego wody są mleczne, wulkan Tiatya, kaskada wodospadów na rzece Bird River, jezioro o lustrzanej powierzchni zwanej Hot. Zachowały się miejsca starożytnych ludzi, do których regularnie prowadzone są wycieczki.
Laponia
Istnieje z przerwami od 1930 roku. Zajmuje ponad 278 tysięcy hektarów w regionie Monchegorsk. Celem jest odbudowa populacji reniferów i ochrona stanowisk archeologicznych. Szczególnym zjawiskiem są białe noce, które trwają co najmniej 100 dni w roku. Obiekty przyrodnicze dostępne dla turystów: wodospad Maiden Spit, Mount Ebr-Chorr, jezioro Waikis. Zimą odbywają się warsztaty igloo.
Kuznieckij Ałatau
Zajmuje ponad 455 tysięcy hektarów w regionie Kemerowo od 1989 roku. Swój wygląd region zawdzięcza inicjatywie górników. Z rezerwatu pochodzi około 10 rzek. Wilgoć zapewnia istnienie bagien. A lodowce z pasm górskich zasilają jeziora wraz z opadami atmosferycznymi. Do dyspozycji turystów są trzy trasy: rafting po Usa i Kijowie oraz „wycieczka do Kanim”, która łączy jazdę konną i spacery.
Basen Ubsunur
Położona w Tuwie ma powierzchnię ponad 925 tysięcy hektarów. Dzięki naturalnej misce powstał tu specjalny ekosystem. Aby go chronić i badać, w 1993 roku utworzono rezerwat.Atrakcja turystyczna: Tore-Khol - słodkowodne jezioro i Yamaalig - góra, u podnóża której przedstawiciele starożytnych ludów dokonywali pochówków. W pobliżu Kyzył znajduje się szpital szamański i muzeum historii lokalnej.
Karadag
Znajduje się w południowo-wschodniej części Krymu. Założona w 1979 roku na bazie stacji naukowej. Powierzchnia wynosi około 960 hektarów. Przede wszystkim słynie ze skał, zatok, niskich pasm górskich. Główne z nich to: Koń Piernikowy, Diabelski Palec, Żabia Zatoka. W przeszłości wydobywano tu kamienie ozdobne. Otwarto nowy kamieniołom z andezytem, ale do tej pory nie prowadzono prac z powodu protestów mieszkańców.
Bajkał-Lenski
Rok nadania obecnego statusu to 1986. Znajduje się w obwodzie irkuckim na powierzchni 660 tysięcy hektarów. Klimat nie jest jednolity, co należy wziąć pod uwagę planując wizytę w rezerwacie. Jednym z symboli terytorium jest niedźwiedź brunatny. Atrakcje: źródło Leny, Bajkał z wyspami, cedry, które mają kilka wieków, 900-metrowy kamienny mur niewiadomego pochodzenia itp.
Jałta górski las
Znajduje się na Krymie, założony w 1973 roku i zajmuje powierzchnię ponad 14 tysięcy hektarów. Rozciąga się wzdłuż wybrzeża Morza Czarnego, co wpłynęło na florę i faunę. Lasy zajmują większość obszaru i rosną na trzech poziomach, każdy z własną różnorodnością gatunkową. Obiekty, które przyciągają turystów: góra Ai-Petri, która ma ponad tysiąc metrów wysokości, wodospad Uchan-Su, jaskinia Trzech oczu, przełęcz Szaitan-Merdven.
Rostów
Założona w okręgach Remontnensky i Oryol w 1995 roku. Zajmuje powierzchnię nieco mniej niż 10 tysięcy hektarów. Ptaki aktywnie gniazdują na miejscowym jeziorze Manych-Gudilo. Jest słonawy i największy z grupy zbiorników o tym samym składzie wody. Inną naturalną cechą są wyspy, w tym Gorely i Yuzhny. Na jeziorze Gurskoe znajdują się źródła mineralne i lecznicze błoto.
