Od założenia Jekaterynburga w 1723 r. w mieście powstało wiele kościołów i świątyń. Niektóre duże katedry zostały wysadzone w powietrze podczas reżimu bolszewickiego, ale od początku XXI wieku pojawiła się tendencja do odrodzenia prawosławia i przywracania utraconych zabytków historycznych i architektonicznych. Dzisiejszy Jekaterynburg to nie tylko rozwinięty ośrodek administracyjny, gospodarczy i kulturalny, ale także duchowa stolica całego Uralskiego Okręgu Federalnego.
Po kanonizacji rodziny królewskiej szczególne znaczenie dla wszystkich prawosławnych Rosjan zyskała jama Ganiny, gdzie w 2000 r. założono klasztor ku czci świętych nosicieli pasji królewskiej. Co roku w rocznicę egzekucji rodziny królewskiej przybywają tu tysiące pielgrzymów i turystów. W ciągu ostatnich dwóch dekad w Jekaterynburgu powstało wiele nowych kościołów, które organicznie wpisują się w architektoniczny zarys miasta i uzupełniają listę atrakcji.
Działające kościoły i katedry w Jekaterynburgu
Lista najsłynniejszych i najpiękniejszych świątyń w mieście.
Świątynia krwi
Budowa trzeciego kościoła „na krwi” w Rosji została ukończona w 2003 roku. Na miejscu zburzonego w 1977 r. domu inżyniera Ipatiewa, w piwnicy którego w lipcu 1918 r. rozstrzelano członków rodziny królewskiej, wzniesiono Kościół na Krwi im. Wszystkich Świętych, którzy świecili na ziemi rosyjskiej. Świątynia z pięcioma kopułami została zbudowana w stylu bizantyjskim i ma wysokość 60 metrów. W pobliżu świątyni znajduje się pomnik rodziny królewskiej oraz pomnik patronów małżeństwa, Piotra i Fevronii. W pobliżu znajduje się kaplica i dziedziniec Patriarchy.
Świątynia św. Mikołaja Cudotwórcy
Kościół domowy pod wezwaniem św. Mikołaja jest częścią budynku centrum duchowo-wychowawczego Związku Patriarchalnego, wybudowanego w 2003 roku równolegle z Kościołem na Krwi. Świątynia z pięcioma kopułami jest poświęcona patronowi ostatniego cesarza rosyjskiego. Obraz został wykonany przez mistrzów z pracowni malarstwa ikon T.F.Vodicheva, znanego na Uralu. Głównym sanktuarium świątyni jest płynąca z mirry ikona świętych nosicieli pasji królewskiej.
Katedra Świętej Trójcy
Jest słusznie uważana za główną świątynię Jekaterynburga. Został wzniesiony w pierwszej połowie XIX wieku kosztem znanego biznesmena i staroobrzędowca YaM Ryazanova, dlatego jego drugie imię to Kościół Ryazanovskaya. W 1930 r. świątynia została zamknięta i przekwalifikowana na kino, klub i inne instytucje. Pod koniec XX wieku świątynia została odrestaurowana i zwrócona wierzącym w randze katedry. Sanktuarium świątyni to ikona Wielkiej Męczennicy Katarzyny z cząstką relikwii.
Świątynia Wniebowstąpienia Pana
Najstarsza zachowana świątynia w Jekaterynburgu została założona w 1770 roku jako mały drewniany kościółek. Budowę murowanego kościoła w stylu późnobarokowym rozpoczęto w 1792 roku. Od tego czasu budynek był wielokrotnie dobudowywany i przebudowywany, a na początku XX wieku istniało już 6 naw. W latach 20. ubiegłego wieku świątynia została zamknięta, a w latach 90. została odrestaurowana i zwrócona wierzącym. Dzięki dobrze dobranej lokalizacji Kościół Wniebowstąpienia Pańskiego jest jedną z głównych wieżowców dominanty miasta.
Świątynia „Wielki Chryzostom”
Nietypowa dzwonnica kościelna została zbudowana w połowie XIX wieku w stylu rosyjsko-bizantyjskim według projektu V.Morgana. Świątynię zaczęto nazywać dużą ze względu na swoją wysokość (77,2 metra), a Zlatoust - ze względu na to, że mieścił się w niej ogromny dzwon, czwarty co do wielkości w Rosji. W 1930 r. świątynia została wysadzona w powietrze, aw latach 2006-2013 została odrestaurowana obok dawnych fundamentów. Świątynia ma 5 kopuł, z których centralną wieńczy wysoki trójpoziomowy bęben.
Katedra Jana Chrzciciela
Kościół ku czci Narodzenia Jana Chrzciciela został zbudowany w latach 1846-1860 kosztem kupca E.A. Telegina. W 1943 r. jedyna katedra w mieście, niezamknięta przez bolszewików, otrzymała status katedry. Przez kilka następnych dziesięcioleci pozostawał główną świątynią całego Uralu. Sanktuaria katedralne to ikona św. Mikołaja z Mirlik oraz ikony z cząstkami relikwii św. Jana z Tobolska i św. Katarzyny Wielkiej Męczennicy.
Świątynia Serafinów z Sarowa
Budowa świątyni ku czci Serafina z Sarowa rozpoczęła się w 2001 roku i trwała pięć lat. Architekci wznieśli niezwykłą dla miasta trzykondygnacyjną świątynię z czerwonej cegły, zwieńczoną złoconymi i niebieskimi kopułami. Pierwsze piętro poświęcone jest potrzebom prawosławnego zakonu, drugie to sala chrztu i refektarz, a trzecie piętro to sala modlitewna z bogatym ikonostasem i kolorowymi freskami.
Sobór Aleksandra Newskiego
Budowa katedry w imię świętego błogosławionego księcia Aleksandra Newskiego rozpoczęła się w 1838 roku i trwała dziesięć lat. Został zbudowany na terenie klasztoru Novo-Tikhvinsky przez architekta MP Malachova w stylu klasycyzmu. W 1930 roku katedrę zamknięto, od 1942 roku jej pomieszczenia służyły jako magazyn wojskowy, a później jako składnica eksponatów lokalnego muzeum historycznego. Na początku lat 90. XX wieku zwrócono go wierzącym.
Kościół ku czci Narodzenia Pańskiego
Śnieżnobiały kościół z niebieskimi dachami i złoconymi kopułami był pierwszą świątynią zbudowaną w mieście po rewolucji 1917 roku. Budowę świątyni rozpoczęto w 1996 roku, jej otwarcie nastąpiło zaledwie trzy lata później i zbiegło się w czasie z obchodami Narodzenia Pańskiego. Półkoliste absydy i łuki nadają budynkowi lekkości i zwiewności, mimo sporych rozmiarów. Obok świątyni znajduje się rzeźba Archanioła Michała.
Kaplica św. Katarzyny
Kaplica prawosławna z pięcioma kopułami została zbudowana na 275. rocznicę Jekaterynburga w 1998 roku. Fundusze na budowę zapewniły miejskie przedsiębiorstwa przemysłowe oraz fundacja charytatywna Instytut Historii i Archeologii. Kaplica została wzniesiona na miejscu katedry Katarzyny, zburzonej w 1930 roku, według projektu architekta A.V. Dolgova. W 2003 roku w kaplicy, w której pochowany jest jeden z założycieli Jekaterynburga V. Tatishchev, umieszczono kapsułę z ziemią z podmoskiewskiego majątku Boldino.
Kościół Świętych Sergiusza z Radoneża i Elżbiety
Wmurowanie pierwszego kamienia pod przyszłą świątynię miało miejsce w kwietniu 2010 roku, a konsekrowano ją już w 2014 roku. Projekt niezwykłej dzwonnicy kościelnej opracowała firma projektowo-konstrukcyjna Oranta. Obecnie kościół św. Elżbiety jest najwyższy w Jekaterynburgu – jego wysokość wraz z iglicą wynosi około 77 metrów. Świątynia kształtem przypomina świecę. Na górnej kondygnacji dzwonnicy zainstalowano 12 dzwonów o wadze od 6 do 1140 kg, na dolnej kondygnacji planowane jest zainstalowanie cięższych dzwonów o wadze do 30 ton.
Świątynia Kazańskiej Ikony Matki Bożej
Budowę cerkwi Matki Bożej Kazańskiej z białego kamienia prowadzono w latach 1815-1840. Na dzwonnicy świątyni zainstalowano ogromny dzwon Sampsona, odlany przez uralskich rzemieślników. Na początku XX wieku kościół kazański miał jedną z największych parafii liczących ponad 3500 osób i słynął z chóru kościelnego. Od 1935 r. świątynia była zamknięta i wykorzystywana jako sierociniec, klub, warsztat fabryczny. Wysadzony w 1974 roku. W 2011 roku świątynia została całkowicie odrestaurowana.
Świątynia uzdrowiciela Panteleimona
Pomysł stworzenia kościoła w imię świętego wielkiego męczennika i uzdrowiciela Panteleimona wpadł na pomysł studenta instytutu medycznego i księdza D. Baibakova, który był stażystą w wojewódzkim szpitalu psychiatrycznym. Dzięki jego staraniom w 1993 roku na terenie szpitala rozpoczęto budowę jednoołtarzowego kościoła z dzwonnicą. Świątynia została konsekrowana w 2002 roku. Pięć lat później zakupiono i zainstalowano 12 dzwonów na koszt parafian.
Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
W 1994 roku z błogosławieństwem rządzącego biskupa otwarto jednoołtarzowy kościół w zrujnowanym kinie Rodina w dzielnicy Elmash. Został konsekrowany na cześć święta Zaśnięcia Bogurodzicy.Inna nazwa to Kościół Wniebowzięcia NMP. W kościele znajdują się szczątki relikwii wielu czczonych świętych, kamień z grobu sprawiedliwego Symeona z Verkhoturye oraz spływający mirrą obraz Matki Bożej „Niewyczerpany kielich”.
Świątynia Wszystkich Świętych
Cerkiew została ufundowana w 1886 r., budowę prowadzono na koszt kupców jekaterynburskich A. Wołkowa i F. Michajłowa. W 1918 r. świątynia spłonęła, ale szybko ją odrestaurowano, a ściany świątyni ozdobiono malowidłami opartymi na obrazach uczniów W. Wasniecowa. W latach wojny kościół Wszystkich Świętych był zamknięty, następnie wznowiono nabożeństwa aż do 1961 roku, kiedy kościół został ponownie zamknięty. W latach 90. kościół Wszystkich Świętych został odrestaurowany i ponownie otworzył swoje podwoje dla parafian.
Kościół Przemienienia Pańskiego
Kościół Przemienienia Pańskiego stoi na miejscu najstarszego drewnianego kościoła w Jekaterynburgu im. św. Mikołaja z Mirlikisky. Niestety w 1807 roku świątynia całkowicie spłonęła, ale dwa lata później postawiono nowy murowany kościół z późnobarokową dzwonnicą. W latach 30. świątynia została splądrowana i zamknięta. Odnowę kościoła Przemienienia Pańskiego rozpoczęto w 1995 roku, a rok później rozpoczęły się w nim nabożeństwa.
Świątynia im. Św. Innocentego Metropolity Moskiewskiego
W 2001 roku budynek starej XIX-wiecznej rezydencji przy centralnej alei miasta przekazano diecezji jekaterynburskiej. Na drugim piętrze posiadłości postanowiono otworzyć cerkiew na cześć metropolity moskiewskiego Innokenty w Jekaterynburgu. Oprócz sali modlitewnej w budynku mieści się szkółka niedzielna, ośrodek rehabilitacyjny, dziecięcy klub lalek i inne organizacje społeczne. Głównymi sanktuariami świątyni są krzyż kultu oraz relikwie św. Innocentego Moskwy i Dalmata Isetskiego.
Świątynia pod wezwaniem Królującej Ikony Matki Bożej
Piękny niebieski kościół z zielonymi połaciami dachów i trzema złoconymi kopułami powstał w latach 2008-2011 obok dworca kolejowego w Jekaterynburgu. To tutaj sprowadzono z Tobolska rodzinę królewską, by oczekiwała na swój dalszy los. Głównym sanktuarium cerkwi jest cudowna ikona Matki Boskiej „Panującej”, która została odsłonięta 2 marca 1917 roku, w dniu abdykacji cara Mikołaja II z tronu.
Kościół św. Mikołaja (kościół św. Mikołaja Cudotwórcy)
Świątynia została zbudowana w 1877 r. na koszt patrona M. Nurowa i była częścią kompleksu budynków należących do sierocińca Nurowskiego. W 1920 r. świątynia została zamknięta dla wierzących, a później przekazana Uralskiej Komisji Geologicznej. Odbudowę świątyni rozpoczęto w 2003 roku z inicjatywy uczniów i nauczycieli Uralskiego Instytutu Górniczego, w który przekształcono komitet. Na pierwszym piętrze świątyni znajduje się sala chrztu i biura wydziału teologicznego.
Kościół św
Budowa pierwszego ormiańskiego kościoła na terenie Uralskiego Okręgu Federalnego trwała od 2005 do 2013 roku. pod patronatem gubernatora obwodu swierdłowskiego E. Rossela. Świątynia św. Karapeta, czyli Jana Chrzciciela w tradycji prawosławnej, została zbudowana w stylu tradycyjnych ormiańskich kościołów z V-VII w. z funduszy prywatnych. Architekt - A. Gasparyan. Okładzina wykonana jest z tufu specjalnie sprowadzonego z Armenii. Świątynia ma wysokość 34 metrów i jest przeznaczona dla 200 osób.
Świątynia ku czci ikony Matki Bożej „Niespodziewana radość”
Budowa wdzięcznej jednoapsydowej świątyni w stylu neorosyjskim rozpoczęła się w 2003 roku. Konsekracja odbyła się w 2006 roku. Kopuła i zbocza dachu świątyni pokryte są złoceniami, a na całym obwodzie budynku ozdobiony jest wystrojem w stylu architektury nowogrodsko-pskowskiej. Świątynia przeznaczona jest tylko dla 70 parafian, z których większość to krewni tych, którzy w murach pobliskiego SIZO nr 1 oczekują na decyzję sądu.
Świątynia św. Jerzego Zwycięskiego
Kamienny kościół pod wezwaniem Świętego Wielkiego Męczennika Jerzego Zwycięskiego został wzniesiony z inicjatywy pracowników 5. Centralnego Zakładu Samochodowego w Jekaterynburgu. Budowa świątyni rozpoczęła się w 2006 roku, ale z powodu braku funduszy przeciągnęła się do 2012 roku. W tym samym roku w dolnym nawie dwukondygnacyjnego kościoła odprawiona została pierwsza Liturgia, poświęcona w imię Symeona Boga-Odbiorcy i Anny Prorokini.
Świątynia ku czci ikony Matki Bożej „Port Arthur”
Kamień węgielny pod nową cerkiew położono w 2010 roku przy udziale patriarchy Cyryla. W 2013 roku w pobliżu placu budowy zainstalowano tymczasową przyczepę modlitewną. Konsekracja kamiennego kościoła odbyła się w sierpniu 2015 r. i została zorganizowana w celu upamiętnienia ikony Matki Bożej Port Arthur. Mały kościół z jedną kopułą został zbudowany dla upamiętnienia przybycia do Jekaterynburga w 1918 roku cara Mikołaja II wraz z rodziną.
Świątynia imienia św. Stefana Wielkiego
Parafia świątyni została zorganizowana na początku lat 90-tych XX wieku. o odrodzenie życia duchowego w md. Himmasz. Parafianie nie posiadali jednak stałej siedziby. Obecnie świątynia mieści się w budynku dawnego przedszkola, który po spaleniu poprzedniego budynku został przekazany parafii. Świątynia została poświęcona na pamiątkę tytułowej kaplicy bocznej świątyni kazańskiej, która została wysadzony w powietrze przez bolszewików. Udoskonalenia dokonują parafianie.
Świątynia Świętego Księcia Włodzimierza
Pomysł stworzenia świątyni należy do V.G.Kalimana, który postanowił w ten sposób podziękować Bogu za udaną operację serca. Wybrał też świętego, na którego cześć zostanie konsekrowana nowa świątynia. Budowę rozpoczęto latem 2006 roku z błogosławieństwem arcybiskupa Jekaterynburga i Verkhoturye Wikentiya, a ukończono pięć lat później, w lipcu 2011 roku. W kościele działa szkółka niedzielna i filia nabożeństwa „Miłosierdzia”.
Kościół Zwiastowania Świętych Budowniczych Boga
W 2011 roku rozpoczęto budowę nowej świątyni w stylu baroku uralskiego. Cztery lata później konsekrowano świątynię i rozpoczęto w niej regularne nabożeństwa. Świątynia stoi nad brzegiem rzeki Patrushikha i ma dwa poziomy. Dolna kondygnacja przeznaczona jest na pomieszczenia gospodarcze, refektarz i baptysterium, a na górnym znajduje się główny kościół, poświęcony na cześć metropolity moskiewskiego Aleksego, z pięknym porcelanowym ołtarzem.
Świątynia św. Błogosławionej Ksenii z Petersburga
Nowy kościół w osiedlu Elmash został założony w 2005 roku, a konsekrowany już w 2006 roku przez arcybiskupa Vikentiy w obecności setek obywateli. Kościół w Jekaterynburgu to nieco powiększona kopia św. błogosławiona Xenia na cmentarzu smoleńskim w Petersburgu. Skromną dekorację świątyni zdobi jasny ikonostas. Kapliczki świątyni to kawałek cegły i kuty gwóźdź świątyni ku czci Smoleńskiej Ikony Matki Bożej, którą w nocy zbudowała bł. Xenia.
Kościół Narodzenia Pańskiego
Kamienny, jednoołtarzowy kościół został przebudowany z kaplicy staroobrzędowców, zbudowanej jeszcze w 1816 roku. Konsekracja nowego kościoła miała miejsce w styczniu 1838 roku. Na początku XX wieku parafia kościoła liczyła około 250 osób, z których większość była pracownikami huty żelaza Verkh-Isetsky. W 1929 r. kościół został zamknięty. Następnie powstało muzeum historii zakładu. Na początku lat 90. świątynia została przeniesiona do kościoła staroobrzędowców.
Świątynia ku czci Miłosiernego Zbawiciela
Zbudowana w latach 1872-1876 duża trójołtarzowa świątynia była główną świątynią dziedzińca klasztoru Novo-Tikhvin we wsi Elizavet. Na początku XX wieku został splądrowany przez bolszewików, ale nadal działał mimo zamknięcia samego klasztoru. W 1938 roku został również zamknięty i umieszczono w nim stację transportu pojazdów, następnie warsztat produkcyjny i magazyn. Do czasu powrotu wiernym w 1988 r. świątynia była całkowicie spustoszona. Teraz kościół został odrestaurowany i jest otwarty dla parafian.
Kościół wstawiennictwa Najświętszej Maryi Panny
Murowany, parterowy kościół na wsi Górny Szczit został zbudowany w latach 30-tych. XIX wiek na miejscu spalonego drewnianego kościoła, który stał przez ponad wiek. Budowę przeprowadzono według projektu słynnego jekaterynburskiego architekta M. Malachowa, dominującym stylem jest późny klasycyzm. W 1937 r. kościół został splądrowany i zamknięty, a ikony spalono na dziedzińcu.Kilka ikon ocalało dzięki parafianom. Po odrestaurowaniu świątyni w latach 90. wrócili do świątyni.
