Jałta to przede wszystkim miejscowość wypoczynkowa. Ludzie przyjeżdżają tu, aby się opalać, pływać, odetchnąć morskim powietrzem i zobaczyć atrakcje przyrodnicze. Jednak dla tych, którzy kochają zabytki, w mieście są ciekawe trasy. Klimat i malownicze widoki przez cały czas sprowadzały na Krym pisarzy, artystów i filmowców. W Jałcie nie zapomnieli zaznaczyć popiersiami i rzeźbami Czechowa, Chanzhonkowa, Wasiliewa.
Są też pomniki prawdziwie ikoniczne, takie jak dzieło Zuraba Cereteliego, grupy rzeźbiarskiej upamiętniającej powojenną konferencję w Jałcie. Kompleks pamięci „Wzgórze chwały” celebruje bohaterskie czyny bohaterów Wielkiej Wojny Ojczyźnianej i Wojny Secesyjnej. A Aleja Komików przypomina odwiedzającym o rozrywkowym składniku odpoczynku w Jałcie.
Historyczne i współczesne zabytki Jałty
Lista najsłynniejszych zabytków w mieście.
Pomnik Stalina, Churchilla i Roosevelta
Najsłynniejszy zabytek Krymu znajduje się we wsi Livadia. Ta osada jest częścią „Wielkiej Jałty”. Kompozycja rzeźbiarska poświęcona jest spotkaniu przywódców „Wielkiej Trójki” – ZSRR, Wielkiej Brytanii i USA. Stalin, Churchill i Roosevelt prowadzili w mieście negocjacje w celu ustanowienia powojennego pokoju. Autorem pomnika jest Zurab Cereteli. Tworzenie projektu trwało 10 lat, a oficjalne otwarcie odbyło się w 2015 roku.
Pomnik VI Lenina
Rzeźba przywódcy światowego proletariatu jest ustawiona na placu o tej samej nazwie, do którego z kolei przylega nasyp. Postać Lenina odlana jest z brązu, a cokół z czerwonego marmuru. Pomnik został odsłonięty w 1954 roku. Później nadano mu status pomnika sztuki monumentalnej o znaczeniu narodowym. Wśród pomników Lenina to właśnie Jałta jest najcenniejsza na całym Krymie.
„Wzgórze Chwały”
Kompleks pamiątkowy poświęcony jest bohaterom dwóch wojen: Cywilnej i Wielkiej Wojny Ojczyźnianej. Został uroczyście otwarty w 1967 roku, a wieczny płomień zapalił się od płomienia kopca Małachowa w Sewastopolu. Na szczyt prowadzą schody, na których zamontowano śnieżnobiałe płyty z napisami i płaskorzeźbami. U jego podstawy od 1973 roku znajduje się stela licowana granitem. Różni autorzy pracowali nad różnymi częściami pomnika, ale wygląda on harmonijnie.
Pomnik Aleksandra III
Znajduje się w centralnej części Liwadii, na terenie dawnego Małego Pałacu. To tutaj w 1894 roku zmarł cesarz Aleksander III. Monumentalna konstrukcja ma około 4 metrów wysokości. Oprócz postaci monarchy w skład kompozycji wchodzi stela z płaskorzeźbą, na której siedzi, oraz dwugłowy orzeł. Rzeźbiarz Andriej Kowalczuk wpisał na cokole powiedzenie Aleksandra III: „Rosja ma tylko dwóch sojuszników - swoją armię i marynarkę wojenną”.
„Anton Czechow i dama z psem”
Pomnik przedstawia warunkowe spotkanie pisarza z bohaterką jego dzieła. Kompozycja z brązu została umieszczona na nasypie w pobliżu sali koncertowej Yubileiny w 2004 roku. Projekt opracował architekt Jurij Iwanczenko, a za jego realizację odpowiadali bracia Fedor i Giennadij Parszyni. Anton Czechow mieszkał przez pewien czas w Jałcie, gdzie zmarł. W tym mieście napisał szereg swoich arcydzieł, w tym „Damę z psem”.
Pomnik Michaiła Pugovkina
Atrakcję można znaleźć w pobliżu Wału Lenina. Aktor Michaił Pugovkin jest przedstawiony w rozpoznawalnym obrazie swojej postaci z filmu „Iwan Wasiljewicz zmienia swój zawód” – w reżyserii Jakina. Wysokość cokołu pomnika wynosi kilka centymetrów, dzięki czemu nie odstaje od otaczającego krajobrazu. Brązowy nos Pugovkina błyszczy, gdy niektórzy wczasowicze go pocierają: albo na szczęście, albo w celu przyciągnięcia pieniędzy.
Pomnik N.P. Krasnowa
Pod koniec ubiegłego wieku głównym architektem Jałty był Nikołaj Pietrowicz Krasnow. Nawet teraz miasto pod wieloma względami wygląda tak, jak zamierzał. W 2015 roku na skrzyżowaniu ulicy Jekaterynińskiej i Wału Lenina pojawił się pomnik Krasnowa. Autorem jest rzeźbiarz Siergiej Nikitin. Przedstawił architekta w pełni wzrostu z teczką w prawej ręce. Posąg z brązu wymaga obecnie renowacji.
Pomnik A. Puszkina
Otwarte w 2010 roku przy ulicy imienia poety. Pomnik powstał za pieniądze budżetowe iw krótkim czasie w Symferopolu według projektu architekta Wiktora Gordiejewa. Pomnik odlany z brązu ma wysokość około dwóch i pół metra, łącznie z cokołem. Puszkin jest przedstawiony w klasyczny sposób. Ma na sobie rozpięty płaszcz, w ręku cylinder, a pisarz opiera się o jakąś granitową balustradę.
Pomnik Yu Semenov
Od 2012 roku znajduje się u zbiegu ulicy Gogola i Wału Lenina. W latach 80. w hotelu Oreanda odbywały się kongresy Stowarzyszenia Pisarzy, któremu przewodniczył Julian Siemionow. Kiedy powstał pomysł stworzenia pomnika pisarza, projekt powierzono Aleksandrowi Rukawisznikowowi. Przedstawił założyciela gazety Top Secret siedzącego na krześle z notatnikiem w rękach, jakby zbierał informacje do nowego artykułu.
Pomnik Lesi Ukrainki
Otwarcie pomnika miało miejsce w 1972 roku podczas obchodów stulecia poetki Lesi Ukrainki. Jako cokół zastosowano klocki Diabase. Przywieziono je z okolic krymskiej góry Ayu-Dag. Rzeźbiarz - Galina Kalchenko, architekt - Anatolij Ignaschenko. Autorzy przekazali swoje prace miastu za darmo. Zabytek ma status dziedzictwa kulturowego o znaczeniu regionalnym.
Pomniki na alei humorystów
Z biegiem lat w pobliżu sali koncertowej „Jubileiny” ukształtowała się i rozrasta aleja humorystów. Co jakiś czas pojawiają się na nim nowe pomniki. Ich autorami są małżonkowie Łysenko. A krymski Abas Kasymow brał udział w tworzeniu teki Żvanetsky'ego. Znajdują się tu m.in. pomniki fajki Shirvindta, kapelusz Klary Novikovej, kamizelka Arkadego Arkanowa, gitara i akordeon Bandurina i Waszukowa.
Pomnik A.A.Khanzhonkowa
Znajduje się u zbiegu ulic Botkińskiej i Puszkina w 2011 roku. Rzeźbiarze - Fedor i Giennadij Parszynowie. Aleksander Khanzhonkov zasłynął jako przedsiębiorca i filmowiec. Jego praca na polu filmowym związana jest przede wszystkim z Jałtą. Tutaj Chanzhonkov mieszkał i pracował aż do ustanowienia władzy sowieckiej na Krymie. Spędził trochę czasu za granicą, ale udało mu się wrócić do ojczyzny.
Pomnik A. Czechowa
Otwarcie pomnika zbiegło się z rocznicą śmierci pisarza. W 1953 r. w uroczystości wzięli udział krewni Czechowa. Na miejsce instalacji wybrano centralną aleję Primorsky Park. Na imponującym postumencie ustawiono mały kamień. Pisarz skromnie na nim siedzi, trzymając w rękach zeszyt. Jego wzrok jest symbolicznie zwrócony w kierunku morza.
Pomnik Maksyma Gorkiego
W Jałcie znajduje się popularna trasa wycieczkowa „Miejsca Gorkiego”. Z miastem pisarza wiązało się wiele, był tu przez cały czas kochany i ceniony. Pomnik Gorkiego został wzniesiony w 1956 roku przy wejściu do Parku Primorskiego. W pobliżu znajduje się kamienny blok z wyrytymi słowami pisarza. Wysoki cokół i monumentalność rzeźby po raz kolejny podkreślają rangę zabytku.
Pomnik T. G. Szewczenki
Wasilij Iwanitsky, Natalia Bundza i Leo Mol od kilku lat tworzą swój projekt pomnika ukraińskiego pisarza. Rzeźba została odlana z brązu w Argentynie. Po przewiezieniu na Ukrainę przez 2 lata leżał w magazynie, podczas gdy władze szukały odpowiedniego miejsca na instalację. Otwarcie odbyło się w 2007 roku. Zabytkowi nadano status dziedzictwa kulturowego o znaczeniu regionalnym.
Pomnik F. D. Roosevelta
W 2017 roku, w ramach modernizacji ulicy Roosevelta, władze miasta postanowiły postawić pomnik 32. prezydentowi USA.Roosevelt był uczestnikiem konferencji w Jałcie i wraz z dwoma innymi przedstawicielami Wielkiej Trójki decydował o losach powojennej Europy. Pomnik powstał w połowie ubiegłego wieku, ale przez dziesięciolecia pozostawał częścią funduszy muzealnych.
„Miasta bliźniacze Jałty”
Jałta zawarła przyjazne umowy z następującymi miastami bliźniaczymi: Margate (Wielka Brytania), Baden-Badenlm (Niemcy), Santa Barbara (USA), Nicea (Francja), Pozzuoli (Włochy), Rodos (Grecja), Rieka (Chorwacja), Sanya (Chiny), Fujisawa (Japonia). W 2006 roku podczas przebudowy wału zainstalowano na nim stelę. Pomnik poświęcony jest przyjaznym stosunkom z różnymi częściami świata.
Pamiątkowy znak deportacji Tatarów krymskich w maju 1944 r.
Deportacja Tatarów krymskich jest nadal bolesną sprawą dla ludności i regionu. Wielu niewinnych zesłańców zmarło w drodze lub już w miejscu ich nowej rejestracji. Niektórym udało się powrócić, aby zachować kulturę swoich przodków. Na pamiątkę tych tragicznych wydarzeń w Jałcie wzniesiono skromny i lakoniczny pomnik. Stoi na środku parku. Śnieżnobiałe ścieżki prowadzą bezpośrednio do steli.
Pomnik F. Wasiliewa
Artysta Fiodor Wasiliew mieszkał w Jałcie zaledwie kilka lat, ale udało mu się namalować wiele obrazów z naturą Krymu. Zmarł w wieku 24 lat. Nie zachował się dom malarza. Ulica, na której stał, została później nazwana imieniem Wasiliewa. Później pojawiło się na nim brązowe popiersie Fiodora Aleksandrowicza. Stworzenie pomnika powierzono miejscowemu rzeźbiarzowi Nikołajowi Sawickiemu. Do pomnika prowadzą brukowane ścieżki z różnych stron.
Pomnik spadochroniarzy
Oficjalny dzień Sił Powietrznych w 2017 roku w Jałcie upamiętniono pojawieniem się pomnika radzieckich spadochroniarzy. Miejscem instalacji jest skwer przy ulicy Sodowej. Opracowanie i finansowanie projektu zostało przeprowadzone przez Jałtańczyków, którzy przeszli przez tę gałąź armii. Chcą w przyszłości stworzyć wokół pomnika mały park. Atrakcją jest słup wysokości człowieka z flagą, beretem i hasłem lądowania.
Popiersie carewicza Aleksieja
Należy do liczby jałtańskich zabytków nowego okresu. Od ponad 20 lat przy Soborze Aleksandra Newskiego istnieje szkoła ogólnokształcąca im. Carewicza Aleksieja. Kilka organizacji charytatywnych uznało, że na dziedzińcu katedry stosowne będzie wzniesienie pomnika spadkobiercy rodziny królewskiej. Plan został zrealizowany w 2016 roku. Dostęp do popiersia jest bezpłatny, choć jest daleko od głównych szlaków turystycznych.
Pomnik Dżalila Nadjabowa
W 2016 roku honorowy obywatel Jałty Jalil Nadżabow został odznaczony pomnikiem na jego cześć. W czasie Wielkiej Wojny Ojczyźnianej dowodził pułkiem strzelców górskich, który brał udział w wyzwoleniu miasta. Pułkownikowi przypisuje się uratowanie nie tylko mieszkańców, ale także wartości historycznych. Popiersie Nadżabowa stoi na szerokim postumencie wyłożonym płytami o czerwonym odcieniu. Okolica jest uszlachetniona.
Pomnik S. Botkini
Na rozwój Jałty jako uzdrowiska mieli wpływ różni ludzie. Siergiej Pietrowicz Botkin zajmuje wśród nich szczególne miejsce. Po raz pierwszy przybył na Krym w 1855 r. i pracował jako stażysta w szpitalu wojskowym. Następnie zwrócił uwagę na leczniczy klimat południowego wybrzeża półwyspu. Nikołaj Sawicki stworzył lakoniczne popiersie lekarza. Umieszczono go głęboko w zielonej strefie wzdłuż ulicy Polikurowskiej i wyposażono w stoisko informacyjne.
„Ławka zakochanych”
Podobne dzieła sztuki znajdują się w różnych miejscowościach wypoczynkowych. Ale ławka w Jałcie, stworzona przez Władimira Odintsowa, wyróżnia się „naturalizmem”. Autor dopracował szczegóły: z daleka poduszki wydają się miękkie, a ich kolor zmienia się w zależności od kąta patrzenia. Ustawili ławkę na nasypie pod platanem Isadory Duncan. To drzewo ma około 5 wieków, co wielu kojarzy się z wieczną miłością.
Jałta
W połowie lat 60. ubiegłego wieku zakończono budowę autostrady Jałta-Sewastopol. W tym samym czasie zainstalowano znak „Jałta”, wpisany w elegancki okrąg. Z tarasu widokowego, na którym znajduje się atrakcja, często zaczynają się trasy wycieczkowe do najciekawszych miejsc na Krymie. Ponadto niezwykły pomnik jest ulubionym tłem dla fotografii podróżników. W 2017 roku znak został zaktualizowany i oświetlony.
